الکتروپمپ ها و آشنایی با عملکرد پمپ های سانتریفیوژ
الکتروپمپ وسیله ای مکانیکی برای انتقال سیال است که با افزایش فشار در جریان، امکان جابه جایی سیال را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می آورد. به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. مهم ترین پمپ هایی که در این واحد استفاده شده اند عبارت اند از:
- پمپ های چرخ دنده ای
- پمپ های سانتریفوﮊ
- پمپ های رفت و برگشتی
ما در اینجا فقط به توضیح پمپ های سانتریفیوژ می پردازیم: پمپ های سانتریفیوژ: پمپ های سانتریفوﮊ دارای یک محفظه هستند که حلزونی شکل است و پوسته یا کِیسینگ نامیده می شود و درون آن یک یا چند چرخ قرار دارند که روی یک محور (شفت) نصب شده اند. هر چرخ مجهز به تعدادی پره می باشد. انتقال انرﮊی به سیال در این قسمت انجام می شود. برای اینکه از محل خروج شفت از کِیسینگ پمپسیالی خارج نشود و اصطلاحا نشتی به خارج نداشته باشیم از ابزاری بنام مکانیکال سیل استفاده شده است. نکته بسیار مهم در مورد این نوع پمپ ها هواگیری یا پرایم پمپ پیش از روشن کردن آنها می باشد. یعنی پس از لاین آپ نمودن پمپ و اطمینان از ورود سیال به داخل پمپ، باید از خروج کامل هوا یا گاز حبس شده در داخل پمپ نیز اطمینان حاصل نمود. از این نوع پمپ ها در ابعاد و اندازه های مختلف برای مصارف گوناگون ساخته می شوند. این پمپ ها از نوعی می باشند که انتقال انرژی از آنها به سیال به طور دائمی انجام می پذیرد. پمپ های سانتریفوﮊ معمولاً نیروی محرکه خود را از طریق یک الکترو موتور (موتور الکتریکی) دریافت می کنند. انتقال نیروی محرکه از موتور به پمپ از طریق یک محور به نام شَفت منتقل می شود. شفت موتور به وسیله نوعی تجهیزات مکانیکی به نام کوپلینگ به شَفت پمپ متصل شده است. به این ترتیب انتقال نیرو به راحتی از طریق شفت موتور الکتریکی به شفت پمپ منتقل می شود.
الکتروپمپ ها و تاریخچه آن ها
اولین نمونه های الکتروپمپ ها توسط مصریان باستان در ۱۷ قرن پیش از میلاد مسیح ساخته شد و مورد استفاده قرار گرفتند. نیروی محرک این پمپ های تازه اختراع شده توسط انسان یا حیوانات تامین می شد، آنها توانسته بودند آبرا با پمپ های رفت و برگشتی از عمق ۵ متر و ۹۱ سانتی متری زمین بیرون بکشند.
در یونان باستان نیز پمپ های رفت و برگشتی با طرح ساده ۴ قرن قبل از میلاد ساخته شده بود. تاریخ مشخصی در مورد ابداع پمپ های سانتریفیوژ وجود ندارد، اما گفته می شود که نقاشیهای لئوناردوداوینچی در قرن پانزدهم میلادی نشان میدهد که چگونه با اعمال نیروی گریزازمرکز به آب درون یک لوله خمیده، آب را تا مقدار معینی بالا می برد.
الکتروپمپ های رفت و برگشتی و نوع عملکرد آن ها
الکتروپمپ های رفت و برگشتی و نوع عمل کرد آن ها: در این نوع از پمپ ها، پیستون درون سیلندر به بالا و پایین حرکت می کند. عملکرد این سیستم به این ترتیب است که در صورت حرکت پیستون به یک سمت، درون سیلندر مکش ایجاد شده و سیال از یک دریچه مکیده می شود. با بازگشت پیستون، این سیال مکیده شده از دریچه دیگری به بیرون رانده می شود. این نوع الکتروپمپ ها برای سیالات ویسکوز و روغنی به کار گرفته می شوند.
الکتروپمپ های رفت و برگشتی نیز دارای انواع مختلفی هستند که در زیر به آن ها اشاره شده است:
- پمپ دیافراگمی
- پمپ پیستونی شناور
- پمپ پلانجری
الکتروپمپ های جابجایی مثبت و انواع آن ها
در الکتروپمپ های جابجایی مثبت سیال از یک سمت کشیده می شود و در پایان هر سیکل از سمت دیگر تخلیه می شود. این پمپ ها برای آب و سیالاتی با ویسکوزیته بالا استفاده می شوند. در نتیجه مشخصه اصلی این پمپ ها پریودیک (دوره ای) بودن عملکرد آن ها می باشد.
باید در نظر داشت که پمپ های با جابجایی مثبت نباید با شیر بسته در بالا دست جریان مواجه شوند، زیرا در تمام پمپ های جابجایی مثبت، مقدار مشخصی از سیال بعد از هر دور حرکت، پمپ می شود. لذا در این پمپ ها اگر مسیر انتقال سیال مسدود شود، فشار فوق العاده بالا رفته و به پمپ آسیب می رسد.
الکتروپمپ های جابجایی مثبت را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد:
- پمپ های دورانی rotary
- پمپ های رفت و برگشتی reciprocating